Sanayi Dalında Endüstriyel Doğal Gaz Talebi Artıyor
Türkiye’de 1970 yılından bugüne kadar güç santrallerinde, ulaşım ve hizmet kesimi üzere birden fazla alanda kullanılan doğal gaz, sanayi bölümünde de sıklıkla tercih edilen bir güçtür kaynağıdır.
Sanayi üretiminde uzun yıllardır kullanılan endüstriyel doğal gaz, konutlarda kullanılan doğal gazdan farklı olarak LNG (Sıvılaştırılmış Doğalgaz) ve CNG (Sıkıştırılmış Doğalgaz) formlarında da kullanılabiliyor.
Endüstriyel doğal gaz tesisat projelendirmelerinin uzmanlık gerektiren çok hassas bir süreç olduğuna dikkat çeken Fortes Mühendislik A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Şahin Çetin, endüstriyel doğal gaza olan talep hakkında bilgiler paylaşarak, tesisat süreçleri hakkında merak edilen hususlara açıklık getirdi.
2023 Yılında Talebin 65 Milyar Sm³ Olması Bekleniyor
Türkiye’de doğal gazın 50 yıldan fazla bir müddettir kullanıldığını belirten Fortes Mühendislik A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Şahin Çetin, şunlara değindi: “Türkiye’de doğal gaz; çevrim, güç, ulaşım, sanayi, hizmet dalı ve konut üzere başka alanlarda ağır bir formda tüketilmektedir. Türkiye’de kullanılan doğal gazın kıymetli bir kısmı Rusya ve İran’dan boru çizgileri ile tedarik edilmektedir.
Katar ve Cezayir’den ise sıvılaştırılmış doğal gaz (LNG) olarak deniz yoluyla tedarik edilmektedir. Doğal gaza olan talep, sağladığı mali ve çevresel avantajları sayesinde her geçen yıl artmaktadır. Bilhassa sanayi bölümündeki doğal gaz talebinin gelecek yıllar içerisinde süratle artması bekleniyor ve biz, Fortes Mühendislik AŞ. olarak, bu beklenen ağır talebe yılların getirdiği tecrübe, bilgi birikimi ve disiplinimizle büsbütün hazır olduğumuzu düşünüyoruz.” dedi.
2035 PROJEKSİYONUYLA DÜNYA TÜKETİM İDDİASI
EPDK (Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu) Doğal Gaz Piyasası 2020 Yılı Dal Raporu incelendiğinde, doğal gazın sanayi dalındaki tüketim oranının 26,31 olduğu söyleyen Fortes Mühendislik A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Şahin Çetin, şöyle devam etti: “Sanayi kesimindeki doğal gaz tüketimi 12.697,67 milyon Sm³ düzeyinde gerçekleşmiştir. Ulusal doğal gaz tüketimimizin, 2023 yılında 60 ile 65 milyar Sm³ düzeyinde olması öngörülüyor.
Memleketler arası Güç Ajansı beklentilerine nazaran ise 2010-2035 periyodunda yıllık en yüksek talep artışının 1,9 oranı ile sanayi alanında görülmesi beklenmektedir.
Mevcut sektörel raporlar değerlendirildiğinde, var olan doğal gaz talebinin gelecek yıllar içerisinde endüstrideki kullanımının sürat kesmeden artacağı beklenmektedir.” dedi.
Endüstriyel Doğal Gaz Sistemleri Kendine Has Ögeler Barındırıyor
EPDK tarafından oluşturulan Doğal gaz Bölümüne ilişkin şartname olan TSE 7363’e nazaran endüstriyel ve sanayi doğal gaz kullanımları konut kullanımına nazaran daha ayrıntılı ve hassas belirtilmiştir diyen Fortes Mühendislik A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Çetin, şunları söyledi:
“Planlanan bir doğalgaz sisteminin boru çapına nazaran saatlik kullanım kapasitesine nazaran Endüstriyel bir sistem olup olmayacağı belirlenmektedir. Bu parametreler doğrusunda projenin Endüstriyel olması durumunda hem kullanılacak eserler hem de birleştirme metotları değişmektedir.
Ülkemizde sanayi bölgelerinin gelişimi ve artması sayesinde Doğalgaz bölümünde Endüstriyel tarafta ivmelenerek büyümektedir. Hem mevcut sanayi bölgeleri hem de kurulma kademesinde olan bu bölge idareleri inançlı bir doğalgaz kullanımını sağlamak ismine bölgelerinde bulunan yapılar ile birlikte koordine olup koydukları kurallar çerçevesinde süreci ilerletmektedir. Bu süreçler de ayrıyeten doğalgaz müşavir firmaları da yer almaktadır.
Bilhassa sanayi bölgesi odaklı olan bu kullanımlar ticari bir emel ile yapılacağı için profesyonel imalat ve süratli gaz arzı sağlamak çok değerlidir. Kontrattan gaz arzına kadar geçen her kayıp gün imalatçı ya da üretici için ziyan olabilmektedir. Taahhüt manasında hizmet veren doğalgaz firması bunu göz önüne alarak müşterisini mağdur etmemelidir.
İş başlatma ve iş bitirme evrakları hazırlamada ki deneyim sürecin hızlanması için en kıymetli etkenlerdir. Evraklar hazırlanırken imalatın projelendirilmesi, gerekli eserlerin temini usta takımlarının planlaması, imalat tekniği seçildikten sonra gereken materyallerin elde edilmesi, çalışılacak gaz dağıtım firması yahut müşavir firmalarla olan sıkı bağlantı süreç idaresinde büyük değer taşımaktadır.
Endüstriyel sistemler de kullanılan eser ve gereksinim çeşitliliği çok geniş bir skalada olduğundan ötürü muhtaçlık duyulan doğalgaz basıncı ve saatlik kapasitesi de değişkenlik göstermektedir. Teklif ve mukavele vaktinde müşterinin taleplerini gereksinimlerini ve en kıymetlisi kullanacağı aygıtların bilgileri kesin olarak öğrenilmelidir. Bu aygıtların doğalgaz ile çalışma müsaadesinin olup olmadığı üretici firma tarafından teyit edilmedir. Bu teyit etapları TSE, CE evrakları ile denetim edilmelidir. Doğalgaz şartnamesinde yazan standart kodları ile uyumlu olmalıdır.
Gereksinim ve kapasite belirlendikten sonra doğalgazın taşınması için gerekli ekipman ve boru tesisatı planlanmalıdır. Tesisatlar da hem değişken çaplarda doğalgaz çelik borusu hem de PE boru kullanılmaktadır.
Bunun yanı sıra muhtaçlık duyulan doğalgaz kapasite ve basıncına nazaran basınç düşürme istasyonları kurulmalıdır. Bu istasyonlar RMS ismi ile anılır ve RMS A, RMS B RMS C istasyonları olmak üzere 3’e ayrılır.
Endüstriyel doğal gaz dönüşüm süreçlerinde, operasyona başlamadan evvel gazın ana çizgiden alınmak suretiyle gaz teslim noktasının belirlenmesi, muhtaçlık olan tüketim ve basınç bedellerini karşılayabilecek biçimde projelendirilmesinin hayati bir ehemmiyete sahip olduğunu ve uzmanlık gerektirdiğini kelamlarına ekleyen Çetin, şunları aktardı: “Endüstriyel tesislerin doğal gaz dönüşüm süreçleri; hafriyat ve dolgu süreçleri, canlı sınır kontağı (hottap) süreci, altyapı boru çizgileri (çelik sınır – polietilen hat) üretim işleri, istasyon ve sayaç kümesi montajı süreci, test ve devreye alma (gaz verme) süreci üzere her biri başka uzmanlık alanı gerektiren alt uygulamaları bünyesinde barındırmaktadır.” dedi.
Hassas Personellik Gerektiren “Argon Kaynağı” Kullanılıyor
Endüstriyel gaz tesisatlarında TIG (Tungsten Inert Gas) argon kaynağının kullanıldığını söyleyen Fortes Mühendislik A.Ş Genel Müdür Yardımcısı Çetin, dikkat edilmesi gerekenler hakkında şöyle konuştu: “Acil müdahale gerektirecek hallerde ve kısa müddette başlanıp sonuçlandırılması gereken temas çalışmalarında, alınacak her tedbir artı ve eksileriyle tahlil edilerek iş kazası risklerini azaltacak halde uygulanmalıdır.
Hot-tap yapılacak boru üzerindeki kaynak süreçlerinin yanılgısız yapılması için kaynakçıların performans takibi yapılarak, kusur oranı kabul edilebilir düzeylerde olan kaynakçılar tercih edilmelidir.” halinde konuştu.
Fortes Sanayiye Yatırım Yapıyor
2020 yılında Endüstriyel Gaz Sistemlerine yapılan yatırımlara sürat verdiklerini vurgulayan Çetin, 27 Vilayette, 52 Şube, 82 Mühendis ve toplamda 750 kişilik faal çalışan ve usta takımıyla 2021 yılı amaçlarının evvelki yıllara nazaran Türkiye’nin de gereksinim duyduğu üzere daha ileriye taşıdıklarını belirtti.
Organize Sanayi Bölgeleri Üst Kuruluşu (OSBUK) datalarına nazaran son 1 yılda 2 bin 500’ün üzerinde yeni parsel yatırımcılara teslim edildiğini lisana getiren Çetin, “Bu yılın birinci 9 ayında 6 yeni OSB bölgesi faal olarak çalışmaya başlamıştır. Böylece Türkiye genelindeki OSB sayısı 259’u hali hazırda işletmede iken 352 adet bölgemiz bulunmaktadır. Ülke genelinde bu türlü yatırımlar yapılmaya devam edeceğini göz önüne alırsak endüstrideki gelişim ve büyüme devam edeceği sürece endüstriyel doğalgaz da her gün daha büyük kıymet taşıyacaktır.” dedi.
Sanayi Üretimi Aylık 2,3 Arttı
Endüstrinin alt dalları hakkında bilgiler aktaran Çetin, kelamlarını şöyle sürdürdü: “Sanayinin alt bölümleri incelendiğinde, 2021 yılı Haziran ayında madencilik ve taş ocakçılığı bölümü endeksi bir evvelki aya nazaran 0,1 azaldı, imalat sanayi kesimi endeksi 2,6 arttı ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve dağıtımı bölümü endeksi 0,3 azaldı.
Fortes Mühendislik olarak 2020 yılı itibariyle, sırf endüstriyel projelere odaklanan mühendislerin istihdam edildiği bir Endüstriyel Gaz Sistemleri departmanımız kurulmuştur. Böylece tahlilleri ve şartnameleri kendi içinde farklı bir uzmanlık gerektiren endüstriyel işlerimizde, müşterilerimize kesintisiz ve eksiksiz hizmet sağlıyoruz.
Endüstriyel doğal gaz dönüşüm süreçlerinde mevzuyla ilgili risk değerlendirmeleri yapılmalı ve gerekli denetim listeleri oluşturulduktan sonra, tesisat akışının sağlanması, genel güvenlik manasında yerinde bir hareket olacaktır.” dedi.
Kaynak: (BHA) – Beyaz Haber Ajansı
